Yeşilova Höyüğü, İzmir’in tarihinin başladığı yer olarak bilinir. 2003 yılı itibarıyla keşfe açılan bu höyük, İzmir’in tarihini 5 bin yıl geriye götüren varsayımları sonsuza dek değiştirmiştir. Burada yapılan kazılar, bölgenin Anadolu’nun en eski yerleşim merkezlerinden biri olduğunu gözler önüne sermiştir. Yapılan incelemelerde, Yeşilova Höyüğü’nün Neolitik Dönem’den Roma dönemine kadar birçok kültüre ev sahipliği yaptığı tespit edilmiştir.
Burada yerleşimin, günümüzden en az 8-9 bin yıl önce, Cilalı Taş Dönemi olarak bilinen Neolitik Çağ’da başladığı belirlenmiştir. Yeşilova Höyüğü, dört farklı katmandan oluşmaktadır: İlk kat, Roma Dönemi’ne ait yapıları, ikinci kat Tunç Dönemi, üçüncü kat Kalkolitik Dönem ve dördüncü kat ise Neolitik Dönem kalıntılarına ev sahipliği yapmaktadır.
Dördüncü kat, Yeşilova Höyüğü’nün en uzun süreli ve en kalın kültür katıdır. Yıllar içinde farklı tahribatlardan sonra yeniden inşa edildiği belirlenen bu bölge, toplamda 10 mimari kat içermekte ve kendi içinde üç evrede gelişim göstermektedir. Yeşilova IV. 5-6. katlarında yalnızca taban kalıntıları ortaya çıkmıştır. Bu dönemde, çadır ve kulübe türü barınakların yerine yuvarlak planlı yapıların inşa edilmeye başlandığı anlaşılmaktadır.
Yeşilova Höyüğü’ndeki yerleşik yaşam, göç etmeden aynı bölgede sürekli yiyecek temin etme düzeni kurulduktan sonra ortaya çıkmıştır. Bu durum, burada kalıcı barınakların inşa edilmesine olanak sağlamıştır.
Kazılar sonucunda, alanda toplamda 7 mekan açığa çıkarılmıştır. Tek odalı yapıların belirli bir sırayla inşa edildiği ve kapılarının güney tarafına bakan uzun duvarların ortalarına yerleştirildiği tespit edilmiştir. Mekanlar arasındaki boşlukların ve avluların, yoğun ezgi ve öğütme taşı kalıntılarıyla işlik olarak kullanıldığı anlaşılmıştır. Bu dönemdeki yapılar, genellikle kerpiç bloklar yerine, 10-15 cm. kalınlığında kalıp içine dökülen ve içerisinde bitki kalıntıları olan çamurla inşa edilmiştir. Mekanların batı taraflarında, üzeri çamur sıvalı taşlardan yapılmış platformlar ve mutfak işliği bulunmuştur. Ayrıca iyi iş çıkaran taş işlikleri, dokuma alanları ve çanak çömlek üretim yerleri günlük yaşamın izlerini taşımaktadır. Mekanlardan bazıları küçük ocaklar içerirken, çoğu fırınlarının avluda yer aldığı görülmektedir. Bu durum, avluların toplum yaşamında önemli bir yere sahip olduğunu ortaya koymaktadır.
Yeşilova Höyüğü Ziyaret Merkezi
Yeşilova Höyüğü, İzmir’in belki de Anadolu’daki ilk yerleşim yerlerinden birini ziyaret etmek isteyenler için kapılarını açmaktadır. Ziyaret sırasında, kazı ekibinden bilgi alarak tarihi
