Ege Üniversitesi (EÜ) Botanik Bahçesi Herbaryum Araştırma ve Uygulama Merkez Müdürü Prof. Dr. Hasan Yıldırım ve Dr. Ozan Şentürk, Yunanistan’ın Sterea Ellada bölgesinde buldukları baklagiller familyasından yeni bir çalı türünü “komşu borçağı” adıyla bilim literatürüne kazandırdılar.
EÜ Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Yıldırım, AA muhabirine yaptığı açıklamada, merkez olarak Türkiye genelinde yeni türler üzerinde çeşitli araştırmalar yürüttüklerini belirtti.
Yağlı borçak türünün Doğu Akdeniz’de yaygın olduğunu ve Türkiye’nin bu tür için çeşitlenme merkezi rolü üstlendiğini aktaran Yıldırım, sözlerine şöyle devam etti:
“Yağlı borçak sadece Türkiye topraklarında bulunan endemik bir tür. Koca borçak (Gonocytisus pterocladus) ise Türkiye’nin yanı sıra Suriye, Lübnan ve İsrail’de de görülebiliyor. Coğrafi olarak sınırlı bir alanda dağılan ve popülasyonu oldukça az olan Dirmil borçağı (Gonocytisus dirmilensis) ise Burdur’un Altınyayla ilçesinde biliniyordu. Ancak 2006’da Yunanistan’dan bu türün varlığına dair bir kaydın gelmesi üzerine o bölgede araştırma yapmak üzere hazırlıklara başladık.”
Yıldırım, yine de bu kadar uzaktaki yeni popülasyonu yerinde incelemek istediklerini belirterek, Dr. Ozan Şentürk ile birlikte 2018, 2019 ve 2023 yıllarında Yunanistan’da saha araştırmaları yürüttüklerini aktardı.
Yıldırım, şöyle devam etti:
“Yapılan saha ve laboratuvar çalışmalarının ardından bu bitkinin popülasyonunu tespit ederek hem morfolojik hem de DNA analizleri gerçekleştirdik. Edinburg Kraliyet Botanik Bahçesi’ndeki baklagiller uzmanı Dr. Gregory Kenicer ile işbirliği yaparak kıyaslamalar yaptık ve gerçekten farklı bitkiler olduklarını gösterdik. Sonrasında bu bitkinin makalesini kaleme alarak bilim dünyasına sunduk. Bitkinin bilimsel adı ‘Gonocytisus graecus’ şeklinde belirlenmiş olup, Türkçe ismi ‘komşu borçağı’ olarak literatüre girdi. Bu, yurtdışındaki ilk keşfimiz oldu.”
Yıldırım, Yunanistan’daki çalışmalar sırasında herhangi bir sorunla karşılaşmadıklarını ve oradaki araştırmacıların kendilerine destek verdiklerini vurguladı.
Yeni keşif sayesinde bu bitki türünün sayısının dünya genelinde 4’e ulaştığını belirten Yıldırım, bu türlerden yağlı borçak (Gonocytisus angulatus) ve Dirmil borçağının (Gonocytisus dirmilensis) Türkiye, komşu borçağın (Gonocytisus graecus) ise Yunanistan’a özgü olduğunu kaydetti.
Prof. Dr. Yıldırım, en son tür olan koca borçağın (Gonocytisus pterocladus) ise Türkiye, Suriye, Lübnan ve İsrail’de yayılım gösterdiğini ekledi.
