Yapay Zeka ve Futbolun Geleceği
Futbol, tutku demek. Tribünlerin coşkusu, sahadaki mücadele ve o son dakika golüyle gelen çılgın anlar, futbolu bir yaşam tarzı haline getiriyor. Ancak, bu tutkulu oyunun bir de madalyonun öteki yüzü var: Hakem kararları. 2010 Dünya Kupası elemelerinde Thierry Henry’nin elle oynadığı pozisyon, hakemlerin gözünden kaçması sonucunda dünya genelinde tartışmalara neden oldu. Bu tür durumlar, yapay zekanın (YZ) futbola entegrasyonunun gerekliliğini ortaya koydu. Peki, yapay zeka futbolu nasıl değiştirecek? Hakemlerin tahtına mı oturacak, yoksa sadece bir yardımcı mı kalacak? Gelin, futbolda yapay zeka konusunu derinlemesine ele alalım.
Futbolda teknoloji, uzun zamandır yer almakta. Örneğin, gol çizgisi teknolojisi, topun çizgiyi geçip geçmediğini milimetrik hesaplarla belirleyebiliyor; VAR sistemi ise hakemlerin gözünden kaçan pozisyonları düzeltiyor. 2022 Dünya Kupası’nda yarı otomatik ofsayt teknolojisi kullanılmaya başlandı; YZ destekli kameralar, ofsayt çizgisini saniyeler içinde çizebiliyor ve bu şekilde kararları hızlandırabiliyor. Teniste kullanılan Hawk-Eye sistemi ve basketbolda topun saha dışına çıkıp çıkmadığını belirleyen YZ kameraları da sporda büyük bir devrim yarattı. Ancak, futbol konusuna geldiğimizde durum daha karmaşık. Virginia Lynchburg Üniversitesi’nden Prof. John Eric Goff’un vurguladığı gibi, YZ nesnel kararlar verme konusunda başarılı; topun çizgiyi geçip geçmediğini veya bir oyuncunun ofsaytta olup olmadığını kesinlikle belirleyebiliyor. Ancak, oyuncuların yüz ifadelerini okuma ve “Bu durum kırmızı kartlık mı?” sorusunu cevaplama noktasında YZ’nin başarısız olduğu ortaya çıkıyor. Futbol, sadece bir matematik hesaplaması değil, aynı zamanda bir duygusal deneyimdir.
Örneğin, bir oyuncunun rakibine kayması sırasında niyeti ne olmalı? Hakem, içgüdü ve sezgilerine dayanarak karar verirken, YZ henüz bu tür karmaşık durumları değerlendirme kapasitesine ulaşmış değil. Goff, “YZ’nin, insanlara özgü bu değerlendirmeleri yapabilmesi için daha uzun bir yol kat etmesi gerektiğini” belirtiyor. Bu noktada haklı; sarı kart mı, kırmızı mı gibi kararlar, yalnızca bir robotun değil, insanın da hissetmesi gereken bir mesele. Taraftarlar da bu nedenlerle VAR sistemine yeterince alışamadı. Her pozisyonda ekrana bakmak, futbolun ruhunu öldürüyor mu? Goff’a göre, insanlar YZ’nin hakemlerin yerini tamamen alacağına inanmasa da, zamanla bazı kararların robotlara bırakılmasına alışacaklar. Hakemler hata yapar, ama bu hatalar futbolun kendine has bir parçası değil mi?
Yapay zekanın etik boyutu ise başka bir tartışma konusu. YZ, hakemlerin işlerini alacak mı? Goff, bu konuda karamsar değil: “Spor dünyasında insan hakemlerinin varlığını umuyorum,” diyor. Ancak, dijitalleşmenin sanal spor oyunlarını cazip hale getirebileceği konusunda da uyarıyor. Bir gün gerçek sahalar yerine yapay zeka destekli simülasyon maçlarının izlenmesi durumu, futbolun o ter kokusunun ve çim kokusunun yok olmasına neden olabilir. Bu konuda endişeler büyük. Zira yapay zeka sadece sporu değil, tüm sektörü dönüştürüyor. Hakemler, iş kaybı korkusuyla sarmalanmış durumda. Ancak Goff’un ilginç bir önerisi var: “Yapay zeka, hakemlerin yerini almaktan çok, onlarla birlikte çalışabilir.” Yani sahada hem düdük çalan bir insan hem de ona destek veren bir robot olacak. Bu senaryo kulağa fena gelmiyor, değil mi?
<
