Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), 2025 yılı Nisan döneminden itibaren bazı mesleklerde fiili hizmet süresi zammı (FHSZ) uygulamasında önemli bir değişikliğe gitti. Halk arasında “yıpranma hakkı” olarak bilinen bu sistem, belirli meslek gruplarına yönelik olarak erken emeklilik sağlıyordu. Ancak yeni düzenlemeyle, yalnızca gerçekten riskli işlerde çalışanların bu haktan faydalanabilmesi amaçlanıyor.
Yeni dönem: Meslek kodlarına kısıtlama
SGK tarafından yayımlanan “Kısıtlanacak meslek kodları hakkında” duyurusuyla birlikte, bildirim yapılan meslek kodlarıyla ilgili kısıtlamalar getirildi. Bu değişiklik, özellikle riskli ve yıpratıcı işlerde çalışmayan bazı kişilerin hatalı meslek kodlarıyla FHSZ’den yararlanmalarını engellemeyi hedeflemektedir. Böylece, yalnızca gerçek anlamda riskli işlerde çalışanların öncelikli olarak bu haktan yararlanmaları sağlanacak.
Erken emeklilik hakkı kalktı mı?
Bu yeni düzenleme ile erken emeklilik hakkı tamamen kaldırılmadı; ancak uygulamadaki bazı suistimallerin önüne geçilmesi için hatalı bildirimler sistem tarafından reddedilecek. SGK, işverenlerden bu hatalı bildirimlerin düzeltilmesini talep edecek. Yani, kanunda FHSZ uygulamasıyla ilgili bir değişiklik olmamakla birlikte, yanlış meslek kodlarıyla yapılan bildirimlerin kabul edilmeyeceği açıkça duyurulmuş durumda.
Kapsam dışı kalan durumlar için itiraz yolu açık
Bu yeni düzenleme, gerçekten fiili hizmet süresi zammı kapsamındaki bir işte çalışan ancak yanlış meslek kodu nedeniyle kapsam dışında kalan kişileri de düşünmekte. İşverenler, SGK’ya başvurarak bu çalışanların fiili çalışma durumunu belgelendirerek durumu düzeltme yoluna gidebilirler. Yapılacak incelemeler sonucunda, bu kişilerin bildirimleri sisteme işlenecekse, sistemin esnekliği tanınmış olacaktır.
Yıpranma hakkı kimleri kapsıyor?
Mevcut uygulama kapsamında, fiili hizmet süresi zammı alan meslek grupları belirli kategorilere ayrılmaktadır. Örneğin:
- Her 360 güne karşılık 60 gün ilave alan meslekler: Cam, çimento, termik santral, döküm, itfaiye ve insan sağlığı gibi işler.
- Her 360 güne karşılık 90 gün ilave alan meslek grupları: Asker, polis, gazeteci, MİT mensubu, milletvekili ve ceza infaz kurumu çalışanları.
- Yer altı çalışanları: Her 360 güne 180 gün ilave alabilmektedir.
Bu ilave süreler, emeklilik primine eklenmekte ve yaş haddinden düşülmektedir. Ancak, yaş indirimi, asker, polis ve MİT personeli için maksimum 3 yıl, diğer meslek grupları için 2,5 yıl ile sınırlı tutulmaktadır. Bu düzenleme, istihdam ve emeklilik sisteminin daha adil bir şekilde işlemesi adına önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir.
Kaynak: Haber Merkezi
