Son dönemde sebze ve meyve fiyatlarındaki artış, Türkiye genelinde halkın bütçesini zorlamaya devam ediyor. Bu artışların sebepleri arasında, üretimde yaşanan girdi maliyetleri ve perakende satışlardaki denetimsizlik öne çıkıyor. İzmir Halciler Derneği Başkanı Orhan Doğan, konuya dair yaptığı açıklamada, “Halde fiyatlar düşük, ancak perakende satışlarda bu durum geçerli değil. Bu nedenle yasal düzenlemeler ile kar haddi belirlenmesi gerektiğini düşünüyorum.” ifadelerini kullandı.
“Halde fiyatlar düşük”
Bu yıl meydana gelen zirai don olaylarına da değinen Doğan, üreticilerin %30’unun bu durumdan etkilendiğini tahmin ettiğini belirtti. “Zirai don olayları neticesinde, şu an stokta bulunan elma ve Santa Maria armutunda %20-30 arasında bir fiyat artışı yaşandı. Ancak örtü altı sebzeleri bu olumsuz etkilerden etkilenmedi. Don olayları özellikle erkenci meyveler, erken çiçek açan meyve ağaçları ve yükseklik farkı olan arazilerdeki üretimi çok olumsuz etkiledi. Haldeki sebze fiyatlarının düşük olduğunu, ancak yaz döneminde çıkacak meyvelerin don etkilerinden zarar görmesini bekliyoruz; bu da fiyatları ortalama %30-40 oranında etkileyebilir.” dedi.
“Havaların ısınması ile fiyatlar normal hale gelecek”
Haldeki meyve ve sebze fiyatlarının kaliteye göre değişiklik gösterdiğini belirten Doğan, mevcut fiyatların şu şekilde olduğunu açıkladı: “Halde domates fiyatı 15 – 45 TL arasında, salatalık 10 – 15 TL, patlıcan 15 – 20 TL, biber 30 – 40 TL, muz 80 – 90 TL, elma 25 – 55 TL, portakal 25 – 40 TL, armut 25 – 65 TL, ayva 20 – 40 TL ve kivi 70 – 120 TL arası değişmektedir. Patatesin fiyatı 15 – 20 TL arasında, kuru soğan ise 10 TL’den satılmakta. Kışlık sebzeler 10-20 TL aralığında fiyatlandırılıyor. Yeni çıkan turfanda meyvelerin fiyatı biraz pahalı, ancak bu durum havaların ısınması ile normal hâle gelecektir.” ifadelerini kullandı.
“İzmir’de satılan meyvenin sadece %30’u halden geçiyor”
Sebze ve meyve hallerinin esas görevini hatırlatan Doğan, “Sebze ve meyve satışlarında haksız rekabeti önlemek, üretici ve tüketici haklarını koruyarak arz ve talep dengesini sağlamak önemlidir. İzmir’de satılan sebze ve meyvelerin sadece %30’u halden geçiyor; bu durum, halin asli görevini yeterince yerine getiremediği anlamına geliyor. İzmir Sebze ve Meyve Hali tamamen kayıt altında ve kontrol altındadır.” şeklinde konuştu.
“Hal dışında satılan sebze ve meyveler yeterince kontrol edilmiyor”
Hal dışında satılan sebze ve meyvelerin yeterli denetime tabi tutulmadığını vurgulayan Doğan, “Hal esnafının görevi, üretici ve tüccar tarafından kendisine gönderilen ürünleri mevcut arz ve talebe göre satışını yapmak ve parasını bir hafta içinde ödemektir. Bu hizmetin bedeli yasal olarak %8 civarında belirlenmiştir. Sebze ve meyvenin üreticiden haline ulaşana kadar geçirdiği süreçte ambalaj, ürün tasnifi, toplama, buzhane, nakliye ve hamaliye gibi maliyetlerle toplamda 12 ile 15 TL arasında bir masraf oluşmaktadır. Tarla ile tezgâh arasındaki fiyat farkı sıkça gündeme geliyor; ancak aşırı fiyatlarla ürün satıldığına inanmıyorum. Yapılacak bir yasal düzenleme
