2 Nisan Dünya Otizm Farkındalık Günü’dür.
Otizm, bireylerin sosyal etkileşim, iletişim ve davranışlarında farklılıklar gösterdiği bir nörogelişimsel durumdur. Bu durum, hem bireylerin kendilerini ifade etme biçiminde hem de çevrelerinde nasıl algılandıklarında önemli bir rol oynamaktadır. Ancak, otizmin kesin nedeni henüz tam olarak bilinememekle birlikte genetik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonunun rol oynadığı düşünülmektedir.
Otizmin nedenleriyle ilgili bazı önemli etkenler arasında genetik ve çevresel etkenler ile beyin gelişimi yer almaktadır. Çevresel etkenlerin otizm üzerindeki etkisini anlamak için yapılan araştırmalar, genellikle tek ve çift yumurta ikizleri üzerinde yoğunlaşmaktadır. Tek yumurta ikizlerinde otizm görülme oranının %50-77 arasında değişirken, çift yumurta ikizlerinde bu oran %31-36’dır. Bu bulgular, genetik faktörlerin otizmde önemli bir rol oynadığını göstermektedir. Ancak ilginç bir şekilde, aynı genetik yapıya sahip olsalar bile çevresel faktörler ve bireysel deneyimler nedeniyle ikizlerden biri otizmli olurken diğeri olmayabilmektedir. Bu durum, otizmin yalnızca genetik bir durum olmadığını, çevresel etkilerin de önemli bir rol oynadığını düşündürmektedir.
Ekolojik ve çevresel sorunlara da bu açıdan bakmamız gerekiyor. Otizmli bireyler, birçok alanda olağanüstü başarılara imza atmış, farklı bakış açılarıyla dünyamızı zenginleştirmişlerdir. Bilim, sanat ve matematik gibi çeşitli alanlarda başarılı olmuş otizmli bireyleri örnek vererek, otizmin potansiyelini ortaya koyabiliriz. Örneğin, çevre aktivisti Greta Thunberg, otizmi “süper gücü” olarak tanımlamakta ve bu nöro çeşitlilik sayesinde küresel çevre sorunlarına dikkat çekmektedir.
Sanat alanında da otizmli bireyler öne çıkmaktadır. Rönesans sanatçısı Michelangelo, derin odaklanma ve yaratıcı düşünme özellikleriyle tanınan bir tarihi figür olup, Tim Burton gibi birçok sanatçı da otizm spektrumunda yer aldıkları söylenebilecek bireylerdir. Ünlü aktör Anthony Hopkins, otizm spektrumunda olduğunu açıklamış ve bu durumun sanatsal yeteneğinin derinleşmesine yardımcı olduğunu ifade etmiştir. Satoshi Tajiri, çocukluk hobi olan böcek koleksiyonculuğunu Pokémon serisine dönüştürerek otizmli bireylerin yaratıcılığını göstermektedir.
Bilim ve mühendislik alanında da otizmli bireylerin önemli katkıları olmuştur. Örneğin, Temple Grandin, hayvan bilimi alanında tanınan bir otorite olup, hayvancılık endüstrisinde yenilikçi tasarımlarıyla ön plandadır. 18. yüzyılda faaliyet gösteren bilim insanı Henry Cavendish, yerçekimi ve gazlar üzerindeki çalışmalarıyla modern bilime önemli katkılarda bulunmuştur. Ayrıca, ünlü matematikçi Paul Erdos, otizme özgü detaycılığı ile hem matematikte hem de bilimde efsaneleşmiştir.
Yine müzik alanında otizmli bireyler dikkat çekmektedir. Glenn Gould, sıra dışı yorumlama yeteneği ile klasik müziği farklı bir boyuta taşırken, Derek Paravicini de doğuştan görme engelli bir müzikal dahi olarak otizm spektrumundaktadır. Spor alanında Clay Marzo gibi profesyonel sörfçüler de otizmli bireylerin başarılarını göstermektedir.
Bu bireyler, farklılıkların zenginliğini ve otizmin potansiyelini sergilemektedirler. Ancak, otizmin kesin bir tedavisi bulunmamaktadır çünkü otizm bir hastalık değil, nörogelişimsel bir farklılıktır. Otizmli bireylerin yaşam kalitesini artırmak amacıyla çeşitli terapi ve destek yöntemleri uygulanmaktadır.
Peki, biz toplum olarak otizmli bireyleri anlamak için ne yapıyoruz? Sorumluluklarımızı yerine getire
