Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), dünya genelinde sağlık alanındaki eşitsizliklerin sosyal belirleyicilerine dikkat çekmek amacıyla bir rapor yayınladı. Bu raporda, kötü sağlık koşullarının nedenleri arasında genellikle konut kalitesi, eğitim fırsatları ve iş imkanlarının yetersizliğinin bulunduğu belirtildi. Sağlık sektörünün dışındaki bu faktörlerin, hem yüksek hem de düşük gelirli ülkelerde sağlıklı yaşam beklentisinin önemli ölçüde azalmasına neden olabileceği vurgulandı.
Özellikle, en düşük ortalama yaşam süresine sahip ülkelerde doğan bireylerin, en uzun yaşam süresine sahip ülkelerde doğanlara göre ortalama 33 yıl daha kısa yaşama beklentisi olduğu ifade edildi. Bu durum, sağlık eşitliğinin sosyal belirleyicilerinin, bireylerin sağlık sonuçları üzerinde genetik etkilerden veya sağlık hizmetlerine erişimden daha fazla etkisi olduğunu göstermektedir.
Rapor ayrıca, sağlık alanındaki eşitsizliklerin sosyal dezavantaj seviyeleri ve ayrımcılık düzeyleri ile yakından ilişkili olduğunu ortaya koymaktadır. Bu eşitsizlikler, özellikle ayrımcılık ve marjinalleşme yaşayan gruplar için daha da kötüleşmektedir. Ülkeler arasındaki sağlık eşitsizliklerinin arttığına dair güçlü kanıtlar mevcut. Örneğin, daha yoksul ülkelerde doğan çocukların 5 yaşına kadar ölme olasılığı, daha zengin ülkelerde doğan çocuklara kıyasla 13 kat daha fazladır.
Rapor, köklü sağlık eşitsizliklerinin üstesinden gelmek için gelir eşitsizliği, yapısal ayrımcılık, çatışmalar ve iklim değişikliği gibi konuların önemine vurgu yapmaktadır. İlgili tahminlere göre, iklim değişikliği önümüzdeki 5 yıl içinde 68 ila 135 milyon insanın daha aşırı yoksulluk seviyesine itilmesine neden olacaktır. Bu durum, özellikle temel sağlık hizmetlerine erişimin daha da zorlaşmasında etki edecektir.
Globally, 3.8 milyar insanın sağlık sonuçları üzerinde doğrudan ve kalıcı etkisi olan yeterli sosyal koruma kapsamından yoksun olduğu belirtilmektedir. Bu bağlamda, ulusal ve yerel hükümetler ile sağlık alanında çalışan sivil toplum kuruluşlarının, ekonomik eşitsizlikle mücadele etme, sosyal altyapıya ve küresel kamu hizmetlerine yatırım yapma çağrısı yapıldığı ifade edilmektedir.
“Nerede olduğumuz, sağlığımızı ve refahımızı önemli ölçüde etkiliyor”
DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, raporda, dünyanın eşit bir yer olmadığını vurgulayarak, “Nerede doğduğumuz, büyüdüğümüz, yaşadığımız, çalıştığımız ve yaşlandığımız, sağlığımızı ve refahımızı büyük ölçüde etkiliyor. Ancak bu durumu değiştirmek mümkündür.” şeklinde değerlendirmelerde bulundu.
Ghebreyesus, “Rapor, birbirine bağlı sosyal belirleyicileri ele almanın önemini ortaya koyuyor. Aynı zamanda, ülkelerin herkesin sağlık sonuçlarını iyileştirmesine yardımcı olmak için bulguya dayalı strateji ve politika önerilerine de yer veriyor.” ifadeleriyle raporun kapsamını genişleten bir bilgi vermektedir.
