Fransa hükümeti, ana karanın oldukça uzağında bulunan kolonilerinde, güvenlik sorunları, yaşam maliyeti ve bağımsızlık talepleri gibi çeşitli sıkıntılarla karşılaşırken, halkın meşru isteklerine yönelik kontrolünü kaybetmemek için çaba sarf ediyor.
Hint Pasifik’li Yeni Kaledonya’da yükselen bağımsızlık taleplerini bastırmak amacıyla mayıs ayında başlatılan ve bir ayı aşkın bir süreyle devam eden yerli eylemleri engellemek üzere 3 binden fazla güvenlik birimi gönderen Fransa, şimdi de Karayipler’deki sömürgesi Martinik’te güç kullanarak halkı sindirmeye çalışıyor.
AA muhabiri, Fransa’nın baskı uyguladığı iki koloni olan Martinik ve Yeni Kaledonya’daki mevcut durumu derledi.
– Yüksek yaşam maliyetine itiraz eden Martinikliler, iktidarın güvenlik güçlerini Ada’ya göndermesine tepki gösteriyor
Fransa’ya yaklaşık 7 bin kilometre mesafede bulunan ve gıda fiyatlarının ana karaya göre %40 daha pahalı olduğu Martinik’te protestolar sürmekte.
17. yüzyılda Fransız yönetimi altına giren Martinik’te halk, gıda ücretleri ve enflasyona karşı eylül ayında sokaklara döküldü.
2009 yılında Guadeloupe ve Martinik’te büyük gösteriler gerçekleştiren yerli halk, yaşam pahalılığına karşı yine eylem düzenlemek için bir araya geldi.
Artan gösterilere karşı Fransa hükümeti, 23 Eylül’de Ada’ya, Fransa Ulusal Polisi’ne bağlı Cumhuriyetçi Güvenlik Birliklerini gönderdi.
Yerli halkın temsilcileri, asker gönderme yoluna giderek Fransız hükümetinin halkın şikayetlerini sadece “baskı” ile yanıtlamasına karşı çıktılar.
Fransa, Martinik’te güç kullanma yolunu tercih ederek 10 Ekim’den itibaren gece sokağa çıkma yasağı ilan etti ve güvenlik amacıyla bu yasağı iki kez uzattı.
11 Ekim’de Ada’ya ek güvenlik güçleri gönderileceği haberlerinin sosyal medyada yayılması üzerine, yerli halk Fort-de-France Havalimanı’nda bir gösteri düzenleyerek uçakların inişini engelleyerek tepkilerini gösterdi.
Polisin eylemcilere müdahale etmesi sonucu havalimanı kapatıldı ve Fort-de-France’a inmesi beklenen 3 uçak, Guadeloupe’a yönlendirilmek zorunda kaldı.
Fransız hükümetinin Ada’daki temsilcisi olan Martinik Valiliği, sosyal medyada yayılan ek asker gönderileceği haberlerini yalanlayarak eylemcileri düzeni bozmakla suçladı.
Havalimanındaki eylemlerin sona ermesinin ardından, polis kaynaklarından 300 ek askerin Martinik’e girişi kesinlik kazandı.
Martinique Valisi Jean-Christophe Bouvier ve Martinik Yürütme Konseyi Başkanı Serge Letchimy, 17 Ekim’de parlamenterler ve farklı ekonomik aktörler arasında yaşam maliyetlerine karşı mücadele için bir anlaşma imzaladı. Bu anlaşma çerçevesinde Martinik’teki 6 bin gıda ürününün fiyatlarının ortalama %20 düşürülmesine karar verildi.
Fakat, imzalanan anlaşmanın eylemcilerin taleplerini yeterince karşılamaması sonucunda Afrika-Karayip Halklarının ve Kaynaklarının Korunması için Birlik Derneği (RPPRAC) anlaşmayı onaylamayı reddetti.
RPPRAC, talep edilen 40 bin gıda ürününden yalnızca 6 binini kapsayan anlaşma sonrasında protestoların devam edeceğini açıkladı.
Sokaklara dönen eylemcilere polis müdahale ederken, Martinik Valiliği, 00.00-05.00 saatleri arasında Ada genelinde uygulanan sokağa çıkma yasağının 28 Ekim’e kadar süreceğini duyurdu.
Protestoların başladığı eylül ayından bu yana Martinik’te 4 kişi yaşamını yitirirken, 140’tan fazla kişi gözaltına alındı.
– Yeni Kaledonya’da bağımsızlık yanlıları güç kullanılarak bastırıldı
Fransa’nın ana karasından yaklaşık 17 bin kilometre uzakta bulunan Yeni Kaledonya’da, Fransız hükümetinin yerli halkla yaptığı anlaşmalara uymayan bir anayasal reformu devreye sokma niyeti, güç kullanarak engellendi.
Fransız hükümetinin, 1988’de yerli halkla imzaladığı Noumea Antlaşması’na aykırı bir şekilde, en az 10 yıldır Ada’da ikamet eden Fransızların seçimlerde oy kullanmasına izin verme çabası mayıs ayında büyük protestolarla karşılandı.
Fransız hükümeti, yaklaşık bir ay süren olayları bastırmak amacıyla Ada’ya çok sayıda polis ve jandarma gönderdi. 13 Mayıs’ta ilan edilen olağanüstü hal (OHAL), 27 Mayıs’ta başkent Noumea’daki durumun kontrol altına alınmasının ardından kaldırıldı.
Mayıs ayından bu yana yürütülen operasyonlarda 13 kişi hayatını kaybederken, güvenlik önlemleri devam ediyor.
Fransız hükümetinin Ada’daki temsilcisi Francuz Yüksek Komiserliği, en son gece saatlerinde uygulanan sokağa çıkma yasağının 4 Kasım’a kadar uzatıldığını, silah satışları ve transferleri ile toplanma ve yürüyüş yasaklarının devam edeceğini duyurdu.
Fransa’da 5 Eylül’de Başbakan olarak göreve gelen Michel Barnier hükümeti, Yeni Kaledonya’da protestolara yol açan anayasal reform tasarısının Fransız Kongresi’ne sunulmayacağını ve Ada’daki seçimlerin ise 30 Kasım 2025’e erteleneceğini açıkladı.
Yerli halk, Fransa’ya gönderilen ve tutuklu kalacak olan Kanak lideri Christian Tein’in de aralarında bulunduğu 7 bağımsızlık yanlısının geri gönderilmesini ve Fransız hükümetinin anayasal reformunu geri almasını talep ediyor.
Ayrıca yerel halk, bağımsızlık yanlılarını bastırmak için göndermiş olduğu 3 bine yakın Fransız güvenlik güçlerinin yanı sıra, Yeni Kaledonya’daki Fransız Yüksek Komiseri Louis Le Franc ve savcı Yves Dupas’ın Adadan ayrılmasını istiyor.
