Avrupa Birliği (AB) Komisyonu, önemli ilaçların AB ülkelerinde bulunabilirliğini artırmaya yönelik yeni bir yasal düzenleme olan Kritik İlaçlar Yasası teklifi hakkında önemli açıklamalarda bulundu. Bu teklif, ilaçlarda tedarik zincirini çeşitlendirmeyi, AB’de ilaç üretimini artırmayı ve insan sağlığını koruma hedeflerini taşımaktadır. AB Komisyonu, bu yasayla birlikte ilaç sektörüne destek sağlanacağının altını çizdi.
Söz konusu yasanın, piyasalarda mevcut olmayan ve toplumun ortak faydasını gözeten ilaçlara erişim imkânlarını iyileştireceği ifadesi dikkat çekti. Ayrıca, ilaçlarda dışa bağımlılığın azaltılmasına yönelik önemli hedeflerin olduğu belirtildi. Bu bağlamda, az sayıda tedarikçi, üretici veya ülkeye bağımlı olmaktan kurtularak, AB’nin ilaç tedarik sisteminin daha dayanıklı hale getirilmesi hedeflenmektedir.
Açıklamada, AB ülkelerinin son yıllarda ciddi ilaç kıtlıkları ile karşılaştığına vurgu yapılırken, COVID-19 pandemisi ve jeopolitik gerilimlerin, AB’nin ilaç tedarik zincirindeki zafiyetleri gün yüzüne çıkardığı kaydedildi. Bu durumun, hastaların sağlık durumlarını riske atabileceği ve sağlık sistemleri üzerinde ciddi bir yük oluşturabileceği konusunda uyarılar yapıldı. Ayrıca, ilaç kıtlıklarının yalnızca üretim ve tedarik zinciri sorunlarından değil, aynı zamanda kaynaklar için global rekabetten de kaynaklanabileceği ifade edildi.
Kritik İlaçlar Yasası’nın, AB’yi ilaç üretimi açısından daha cazip bir yer haline getirmeyi amaçladığı açıklandı. Yasayla birlikte, tedarik zincirlerini daha dayanıklı hale getiren eylemlerin teşvik edileceği, AB’de kritik ilaçların üretimini artıran şirketlere yatırımların kolaylaştırılacağı ve üye ülkelerin ortak alım yapmalarına olanak tanıyacağı belirtildi.
Yapılan açıklamalarda, stratejik projeler aracılığıyla kritik ilaçlar veya bunların bileşenleri için AB içinde üretim kapasitesinin artırılacağına değinildi. Bu projelerin, finans kaynaklarına daha kolay erişim sağlanacağı, izin süreçlerinin hızlandırılacağı, bilimsel ve düzenleyici desteklerin verileceği ifade edildi. Üye ülkelerin de stratejik ilaç projelerine kamu desteği sunmalarına yardımcı olunacağı ve tedarik zincirlerini güçlendirmek için kamu alımlarını daha etkin kullanabilecekleri kaydedildi.
Kritik ilaçların tedarikini sağlayanların, ilgili süreçlerine çeşitli girdi malzemeleri ve tedarik zinciri gözlemi gibi gereklilikler eklemeleri gerektiği ve yalnızca tek bir veya sınırlı sayıda ülkeye bağımlı olmaları durumunda tedarik koşullarının AB tarafından desteklenmesi gerektiği belirtildi. Bu sayede, AB genelinde kritik ilaçların bulunabilirliğini artırmak için geniş çaplı bir ortak tedarik mekanizmasının destekleneceği ifade edildi.
Son olarak, tedarik zincirinin genişletilmesi ve sınırlı sayıda tedarikçiye olan bağımlılığın azaltılması için benzer düşüncelere sahip ülkelerle ve bölgelerle uluslararası ortaklıkların kurulacağına dikkat çekildi. Günümüzde, özellikle jenerik ilaçların büyük bir kısmının Avrupa dışında üretildiği ve AB’nin temel ilaçlar ve farmasötik bileşenler konusunda bazı ülkeler ile Çin ve Hindistan’a bağımlı durumda olduğu göz önüne alındığında, bu yasa teklifi büyük öneme sahiptir. Avrupa’nın kritik ilaçların tedarikinde yaşadığı sorunlar, bu düzenlemenin gerekliliğini ortaya koymaktadır.
