Özbekistan halkı, genel seçim için sandık başında
Özbekistan’da toplamda 19 milyon 944 bin kayıtlı seçmen, yeni anayasanın kabulünün ardından yapılan ilk genel seçimde oy verme işlemlerine yerel saatle 08:00’de başlayıp, 20:00’de son verdi.
- Özbekistan halkı, genel seçim için sandık başında
Özbekistan Merkez Seçim Komisyonu Başkan Yardımcısı Bahram Koçkarov, gerçekleştirdiği basın toplantısında, seçmenlerin %71.5’inin seçime katıldığını ifade etti.
Koçkarov, oy verme işlemlerinin tamamlanmasının hemen ardından oy sayım sürecine geçildiğini de duyurdu.
Bu seçim, ilk kez çoğunlukçu ve orantılı temsil esasına dayalı olarak gerçekleştirildi.
Milli Yükseliş Demokrat Partisi, Halk Demokrat Partisi, Liberal Demokrat Partisi, “Adalet” Sosyal Demokrat Partisi ve Ekoloji Partisi gibi partilerden toplam 875 aday, 150 sandalye için mücadele etti.
Prosedür gereği, orantılı seçim sistemine göre 75 milletvekilliği için 500 aday, çoğunluk sistemine göre ise 75 milletvekilliği için 375 aday birbirleriyle yarıştı.
Bu seçim, ülkenin parlamento alt kanadı olan Yasama Meclisi ve belediye meclisi üyelerini belirlemek amacıyla yapıldı.
Seçmenler, ülke genelinde kurulan 10 bin 717 sandıkta oy kullandı
Seçimleri, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Dünya Seçim Organları Birliği (DSOB), Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ), İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT), Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ve Türk Devletleri Teşkilatı gibi 50’den fazla kuruluş, 1000’e yakın uluslararası gözlemciyle birlikte takip etti.
Kesin olmayan resmi sonuçların yarın açıklanması bekleniyor.
Seçimlerde en fazla oy alan parti başbakan adayını belirleyecek
Özbekistan’da başkanlık sistemi ile yönetilen parlamento, Yasama Meclisi ve Senato olmak üzere iki kısımdan müteşekkildir. Yasama Meclisi, 150 milletvekili ile sürekli çalışırken, Senato 65 üyesi ile üç ayda bir toplanmaktadır.
İl meclislerine seçilen üyeler, gelecek ay yapılacak toplantılarda, bölgelerini temsil edecek senatörleri seçecekler. 14 bölgeden her biri 4 senatör ile temsil edilirken, 9 senatör ise cumhurbaşkanı tarafından atanacaktır.
Yeni sistemle, milletvekili adayı listesine parti üyesi olmayanların da eklenmesine olanak tanınacaktır.
Seçimlerde en fazla oy alan parti, başbakan adayını belirleyerek, onay için devlet başkanına sunma hakkına sahip olacak.
Ülkede ilk kez uygulanan yeni seçim sistemi, Yasama Meclisi seçimlerini çoğunlukçu ve orantılı temsil esasına göre düzenlemektedir.
Özbekistan’da daha önceki seçimlerde, iş yerlerinde en fazla oyu alan adayların seçilmiş sayıldığı çoğunluktan oluşan seçim sistemi geçerliydi ve tüm adayların ülkedeki çeşitli siyasi partileri temsil etme zorunluluğu bulunmaktaydı.
Yasama Meclisince 31 Ekim 2023 tarihinde kabul edilen “çoğunluk ve orantılı temsil” sistemine geçiş yasası, daha sonra 24 Kasım 2023’te Senato tarafından onaylanmış ve Aralık 2023’te Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev tarafından imzalanarak yürürlüğe girmiştir.
Özbekistan’da Aralık 2019’da gerçekleştirilen önceki parlamento seçimlerinde, 150 sandalyeli Yasama Meclisi’nde Liberal Demokrat Partisi 53, Milli Yükseliş Demokrat Partisi 36, “Adalet” Sosyal Demokrat Partisi 24, Halk Demokrat Partisi 22 ve Özbekistan Ekoloji Partisi de 15 sandalye kazanmıştı.
