AA muhabirinin tarihi kaynaklardan derlediği bilgilere göre, Mondros Mütarekesi’nin 30 Ekim 1918‘de imzalanmasıyla birlikte Türk toprakları üzerindeki işgaller hız kazandı. Bu süreçte İzmir Yunanlılar, Adana Fransızlar, Antalya ve Konya ise İtalyanlar tarafından işgal edildi. Ayrıca, Urfa, Maraş, Antep, Merzifon ve Samsun gibi şehirlere de İngiliz askerleri yerleşti. İngiliz Donanması, 13 Kasım 1918‘de İstanbul önlerine demir attı.
Vatan toprağını korumak uğruna yıllarını cephelerde geçiren Mustafa Kemal, 3 Kasım 1918‘de Yıldırım Orduları Grup Komutanlığı görevinden İstanbul’a döndü. Türk milletinin kurtulması için harekete geçmeye karar verdi. O dönemde Samsun ve çevresindeki Rumlar, 17-18 Mart 1919‘da İngilizlerin desteğiyle kargaşa yaratmaya çalışarak Mondros Ateşkes Antlaşması’nın 7. maddesi uyarınca bölgeyi İtilaf Devletleri’nin işgaline açma çabası içindeydiler.
Bu durum karşısında Türk halkı kendini savunmak için teşkilatlanmaya çalışırken, İngiliz Yüksek Komiserliği de durumdan endişelenerek 21 Nisan 1919‘da İstanbul Hükümeti’ne bir nota verdi. Notada, bölgedeki gerilimin sona erdirilmesi ve Rumlara karşı yapılan saldırıların önlenmesi talep ediliyordu. Mustafa Kemal ise İzmir‘in işgalinden bir gün sonra, 15 Mayıs 1919‘da, Bandırma Vapuru ile İstanbul’dan hareket etti.
Mustafa Kemal ve arkadaşları, 19 Mayıs 1919‘da Samsun’a ilk adımlarını attı. O dönemde Samsun’daki iskelelerin çoğu Ruslar tarafından bombalanmış ancak yalnızca Fransızlara ait olan Reji İskelesi sağlam kalmıştı. Bu iskele o zamanlarda tütün fabrikasıyla tanınmaktaydı. Samsun’a gelişi, İngilizlerde bir tedirginlik yaratmıştı. Bu sebeple Mustafa Kemal, 6 gün kaldığı Samsun’dan 25 Mayıs 1919‘da Havza’ya geçti.
Havza’da yapılan ilk mitingde İzmir’in işgali protesto edildi
Mustafa Kemal Paşa’nın ikinci durağı olan Havza’da ilk miting gerçekleştirildi. Mitingde, İzmir’in işgali sert bir şekilde protesto edildi. Aynı zamanda burada yapılan çalışmalar Türkiye genelinde büyük bir milli bilinç oluşmasına katkı sağladı. Mustafa Kemal, 18 gün boyunca Havza’da milli mücadele için önemli çalışmalar yürüttü.
Havza’daki hareketlilikten haberdar olan İngilizler, Mustafa Kemal’in 9. Ordu Müfettişliği görevinden alınmasına neden olduğu baskılar düzenledi. Bunun üzerine Mustafa Kemal, Havza halkına sivil olarak veda etti.
Milli Mücadele tüm yurda yayıldı
Mustafa Kemal ve silah arkadaşlarının Samsun’a çıkarak ateşlediği kurtuluş meşalesi, ardında A
