Dünyada uzun zamandır uygulanan sıkı para politikalarının sonuna yaklaşılırken, gelecekte bir resesyonun meydana gelip gelmeyeceği merak konusu olmaya devam ediyor.
ABD’de ekonominin “nazik bir iniş” gerçekleştireceğine dair umutlar güçlenerek sürüyor. Geçtiğimiz hafta, ABD’deki makroekonomik verilerin yanı sıra Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) faiz indirim kararı ile küresel piyasalarda olumlu bir hava gözlemlendi; Asya borsaları ise geride kaldı.
Artan şirket bilançoları, hisse senetleri ve sektörler arasındaki dalgalanmayı da artırıyor.
ABD’de açıklanan verilere göre, perakende harcamalar eylülde bir önceki aya göre %0,4’lük bir artışla 714,4 milyar dolara ulaştı. Analistlere göre, bu artış, üçüncü çeyrekte ekonominin büyüme hızını koruduğunu gösteriyor.
Philadelphia Fed İmalat Endeksi, ekimde 10,3 değerine yükselerek sektördeki büyümenin kıpırtılarını ortaya koydu. Aynı dönemde, ABD’de ilk kez işsizlik maaşı başvurusu yapanların sayısı 12 Ekim ile biten haftada 241 bine gerileyerek piyasaların beklentilerinin altında kaldı. Bununla birlikte, işsizlik maaşı başvurularının, yılbaşındaki ortalamaların üzerinde seyrettiği belirtildi. Uzmanlar, bu durumun pandeminin ardından iş gücü piyasasında bir yumuşama yaşandığını gösterdiğini ifade etti.
Sanayi üretimi eylülde aylık %0,3 oranında bir düşüş kaydederek piyasa beklentilerini aştı; kapasite kullanım oranı ise söz konusu dönemde 0,3 puanlık bir azalışla %77,5 seviyesine geriledi.
ABD’de tüketicilerin kısa vadeli enflasyon beklentisi, eylülde değişmeyerek %3 seviyesinde kaldı. Aynı dönemde, gelecek üç yıl için medyan enflasyon beklentisi 0,2 puan artarak %2,7’ye, beş yıllık medyan enflasyon beklentisi ise 0,1 puanlık artışla %2,9’a ulaştı.
Diğer taraftan, eylülde yeni konut sayısı, bir önceki aya göre %0,5 düşüşle 1,354 milyon, inşaat ruhsatı sayısı ise aylık %2,9 azalışla 1,428 bin olarak belirlendi.
ABD Merkez Bankası (Fed) yetkilileri tarafından yapılan açıklamalar dikkatle takip ediliyor. San Francisco Fed Başkanı Mary Daly, bankanın dikkatli ve bilinçli bir yaklaşım sergilemesi, ekonomiyi sürekli olarak değerlendirmesi ve enflasyon ile iş gücü hedefleri arasında bir denge kurması gerektiğine vurgu yaptı.
Daly, eğer tahminler doğru çıkarsa, bu yıl bir veya iki kez daha faiz indirimine gidilebileceğini belirtti.
Minneapolis Fed Başkanı Neel Kashkari, %2 enflasyon hedefine ulaşılması durumunda daha fazla faiz indirimine gidileceğini ifade etti. Para politikasının halen kısıtlayıcı bir tutum sergilediğini belirten Kashkari, daha “ılımlı” faiz indirimlerinin uygun olabileceğini kaydetti. Para politikasının gidişatının, ekonomi, enflasyon ve iş gücü piyasasına dair verilerle şekilleneceğini bildirdi.
Fed Yönetim Kurulu Üyesi Christopher Waller, faiz indirimleri konusunda daha temkinli olunması gerektiğine dair uyarılarda bulundu. Waller, istihdam, enflasyon ve büyüme ile ilgili son verilerin, ekonominin istenen hızda yavaşlamayabileceğine işaret ettiğini aktardı. Bu verilerin genelinin, faiz indirimlerinin hızı konusunda daha dikkatli olunmasını gerektirdiği belirtiliyor.
Uzmanlar, önümüzdeki hafta açıklanacak yoğun makroekonomik veri takviminin piyasaların merkezinde olacağına dikkat çekiyor.
Piyasalardaki fiyatlamalarda, Fed’in gelecek ay politika faizini 25 baz puan düşüreceğine kesin gözüyle bakmaya devam ediliyor. Bankanın yıl sonuna kadar yapılacak iki toplantısında toplamda 50 baz puanlık indirim yapması bekleniyor.
Tahvil piyasalarında yatay bir seyir ön planda iken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi haftayı %4,07 seviyesinden tamamladı.
Merkez bankalarının faiz indirimlerine devam edeceği beklentisi ve jeopolitik risklerle birlikte, altın ons fiyatı yükseliş eğilimini sürdürerek 2.722,6 dolarla rekor kırdı ve haftayı %2,4 artışla 2.721,4 dolardan tamamladı.
Brent petrolün varil fiyatı haftayı %7,3’lük bir düşüşle 72,9 dolardan kapatırken, dolar endeksi haftalık %0,6 artarak 103,5 seviyesine ulaştı. Bitcoin fiyatı ise 68.967 dolara kadar çıkarak Temmuz’dan bu yana gördüğü en yüksek seviyeye ulaştıktan sonra 68.400 doların üzerinde denge buldu.
New York borsası haftayı yükselişle kapadı
ABD’de açıklanan şirket finansal raporları yatırımcıların dikkatini çekerken, New York borsasında geçen hafta olumlu bir seyir yaşandı.
Üçüncü çeyrekte %54’lük bir net kar artışı bildiren Tayvan merkezli çip üreticisi TSMC’nin hisseleri %5,2 oranında değer kazandı. Nvidia’nın hisse fiyatı 140,89 dolarla rekor kırarken, haftayı %2,4’lük bir yükselişle 138 dolardan tamamladı. Şirketin piyasa değeri ise 3,39 trilyon dolara ulaştı.
ABD’li yatırım bankalarından Morgan Stanley, üçüncü çeyrekte net karının yıllık %32 büyüdüğünü açıkladı. Beklentilerin üzerinde bir kar ve gelir elde eden bankanın hisseleri geçen hafta %9,6 oranında arttı.
Beklentilerden daha iyi sonuçlar açıklayan ABD’li hava yolu şirketi United Airlines’ın hisseleri de %20 oranında yükseliş gösterdi.
Goldman Sachs’ın üçüncü çeyrek net karı %45’lik bir artış kaydederken, aynı dönemde Bank of America’nın net karı %12, Citigroup’un net karı ise %9 azaldı.
Üç bankanın kar ve gelir beklentilerinde aşama kaydedilirken, Goldman Sachs’ın hisseleri %2,4, Bank of America’nın hisseleri %0,9 artış gösterdi; Citigroup’un hisseleri ise %4,4 düştü.
Hollandalı çip üretim teknolojileri firması ASML’nin hisseleri, şirketin 2025 yılı net satışlarına dair hayal kırıklığı yaratan tahmin açıklamasının ardından dünya çapında yarı iletken hisselerinde bir satış baskısına yol açarak %14 değer kaybetti.
Ayrıca, ABD’nin bazı Orta Doğu ülkelerine yapay zeka çipi satışlarını sınırlamayı düşündüğüne dair haberler de piyasaların yönünü etkiledi ve Advanced Micro Devices’ın hisseleri %7,1 düştü.
Uzmanlar, yoğunlaşan bilanço döneminde şirket ve sektör bazlı dalgalanmanın arttığına dikkat çekti.
Tüm bunlar sonucunda, Nasdaq endeksi %0,89, Dow Jones endeksi %0,96, S&P 500 endeksi ise %0,93 oranında değer kazandı.
Dow Jones endeksi 43.275,91 puanla, S&P 500 endeksi 5.864,67 puanla kapanış rekorları kırdı.
Gelecek hafta, pazartesi öncü göstergeler endeksi, salı Richmond Fed sanayi endeksi, çarşamba ikinci el konut satışları, Fed’in Bej Kitap Raporu, perşembe Chicago Fed ulusal aktivite endeksi, haftalık işsizlik maaşı başvuruları, yeni konut satışları ve imalat sanayi Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI), cuma dayanıklı mal siparişleri ve Michigan Üniversitesi tüketici güven endeksi takip edilecek.
Avrupa borsaları ECB’nin faiz kararının ardından olumlu seyretti
Avrupa borsaları, Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) faiz kararının ardından pozitif bir görünüm sergiledi. ECB, gerçekleştirdiği para politikası toplantısında piyasa beklentileri doğrultusunda üç temel politika faizini 25 baz puan indirdi; bu, yıl içindeki üçüncü faiz indirim kararı oldu.
Açıklamalara göre, mevduat faizi %3,50’den %3,25’e düşürülürken, refinansman ve marjinal borçlanma faizleri sırasıyla %3,40 ve %3,65’e geriledi.
ECB Başkanı Christine Lagarde, alınan karar sonrası düzenlenen basın toplantısında, Avro Bölgesi’nde ekonomik faaliyetlerin beklenenden zayıf olduğunu belirtti ve “Son veriler durgun bir büyümeye işaret ediyor.” dedi.
Lagarde, üç temel politika faizinin 25 baz puanlık indirim kararının “oy birliğiyle” alındığını vurgulayarak, ECB’nin kararlarının veriler ışığında ve toplantıdan toplantıya belirlendiğini ifade etti.
Lagarde, para politikası kararları için “mevcut fiyat baskıları, enflasyon görünümü ve reel ekonomi üzerindeki etkisi” gibi üç kriteri tekrar hatırlattı ve ECB’nin Eylül toplantısından bu yana kısa vadeli piyasa faiz oranlarının düştüğüne dikkat çekti.
ECB Profesyonel Tahminciler Anketi katılımcıları, gelecek yıl için Avro Bölgesi’nde ekonomik büyüme beklentilerini aşağı yönlü güncelledi. Buna göre, ankete katılanların Avro Bölgesi için gayri safi yurt içi hasıla büyüme tahminleri 2024, 2025 ve 2026 yılları için sırasıyla %0,7, %1,2 ve %1,4 olarak belirlendi.
Son ankette, önceki ankete göre 2025 büyüme tahmininde 0,1 puanlık bir düşüş görüldü.
Bölgeden gelen verilere göre, İngiltere’de yıllık enflasyon eylülde %1,7 ile Nisan 2021’den bu yana olan en düşük seviyeye geriledi ve Merkez Bankası’nın %2 hedefine de inmiş oldu.
İngiltere’de işsizlik oranı, ağustosta beklenenden daha fazla düşerek %4’e indi.
Almanya’da yatırımcı güveni, ECB’den daha fazla faiz indirimi beklentisinin artmasıyla ekimde öngörülerin üzerinde yükselirken, ağustosta 3,6 olan endeks, bu ay 13,1 seviyesine çıktı. Piyasa beklentisi 10 seviyesine çıkması yönündeydi. Avro Bölgesi’nde sanayi üretimi ise, ağustosta bir önceki aya göre %1,8 artış gösterdi.
Lüks tüketim malları üreten Louis Vuitton ve Moet Hennessy (LVMH) şirketi, üçüncü çeyrek satışlarında Çin’deki zayıf talebin etkisiyle beklenmedik bir düşüş yaşadı. Şirket, belirsiz ekonomik ve jeopolitik durumlara dikkat çekerek hisselerinde %4,6’lık bir kayıp yaşandı.
Tüm bu gelişmeler ışığında, İngiltere’de FTSE 100 endeksi %1,27, Fransa’da CAC 40 endeksi %0,46, İtalya’da MIB 30 endeksi %2,61, Almanya’da DAX 40 endeksi ise %1,46 oranında kazanım sağladı.
Gelecek hafta pazartesi Almanya’da Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), çarşamba ECB Başkanı Lagarde’ın açıklamaları, perşembe Avro Bölgesi’nde ve Almanya’da imalat sanayi ve hizmet sektörü PMI verileri, cuma günü ise Almanya’da Ifo iş dünyası güven endeksi paylaşılacak.
Asya borsaları Çin hariç olumsuz seyretti
Asya’da, Çin haricindeki borsalarda negatif bir seyrin görüldüğü hafta, bölgedeki yoğun veri akışının piyasalara etkisi dikkat çekti.
Japonya’da eylül ayı için Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) aylık %0,3’lük bir azalma kaydetti, yıllık bazda ise %2,5 ile beklentilere paralel gerçekleşti. Ülkede, eylül ayına ilişkin dış ticaret açığı 294,3 milyar yen ile tahminlerin üzerinde olurken, çekirdek makine siparişleri ise ağustosta aylık %1,9, yıllıkda %3,4’lük bir düşüş gösterdi.
Japonya’nın sanayi üretimi ağustosta %3,3 azalışla beklenen seviyelerde kalırken, kapasite kullanım oranı da %5,3 oranında düşüş gösterdi.
Öte yandan, Çin’de eylül ayındaki sanayi üretimi yıllık %5,4’lük bir artışla beklentileri aştı. Aynı dönemde perakende satışlar da %3,2’lik bir artış göstererek tahminleri geride bıraktı.
Çin’deki işsizlik oranı eylülde %5,1 ile tahminlerin altında seyretti. Eylülde açıklanan yeni konut fiyatları, yıllık olarak %0,7 azalarak Haziran 2023’ten bu yana süren bir gerileyiş gösterdi; ikinci el konut fiyatları ise aynı dönemde %0,9 düştü.
Geçtiğimiz hafta, Çin’de açıklanan emlak sektörünü destekleyen teşvik paketine göre, hükümet bu alandaki düşüşü durdurmak amacıyla şartları sağlayan şirketler için kredi kotasını 4 trilyon yuana yükseltme kararı aldı.
Uzmanlar, bu teşvik paketinin gerekli etkiyi oluşturabileceğini, ancak sektörün beklentilerini karşılamadığını dile getirdi.
Hükümetin gayrimenkul sektöründe iyileşme sağlamak için attığı adımların etkili olup olmayacağının ilerleyen dönemde verilerle netleşeceğini belirten analizler, bu sorunun ülkenin ekonomik gündeminin en önemli konularından biri olmaya devam ettiğini ifade etti.
Tüm bu gelişmeler sonucunda, dolar/yen paritesi haftayı %0,3’lük bir artışla 149,54 seviyesinden tamamladı.
Haftalık bazda, Çin’de Şanghay bileşik endeksi %1,36 değer kazanırken, Japonya’da Nikkei 225 endeksi %1,58, Güney Kore’de Kospi endeksi %0,10, Hong Kong’da Hang Seng endeksi %2,11 oranında geriledi.
Gelecek haftanın Cuma günü Japonya’da Tokyo TÜFE ve öncü göstergeler endeksi izlenecek.
Yurt içinde düşüş eğilimi öne çıktı
Türkiye’de geçen hafta düşüş eğilimi belirginleşti. Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, haftayı %0,93’lük bir azalışla 8.793,61 puandan kapattı.
Dolar/TL, haftayı bir önceki kapanışa göre %0,1 azalarak 34,2589’dan tamamladı.
Uzmanlar, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 8.710 ve 8.650 seviyelerinin destek, 9.100 ve 9.200 seviyelerinin ise direnç noktaları olduğunu ifade etti.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK), politika faizini %50 seviyesinde sabit bırakma kararını aldı.
Bankanın yaptığı açıklamada, enflasyon iyileşmesindeki belirsizliklerin son dönemdeki verilere dayalı olarak arttığı belirtildi. Üçüncü çeyreğe dair göstergelerin, iç talebin yavaşladığını ve bunun da enflasyon üzerindeki düşüşü destekleyici bir seviyeye yaklaştığını ima ettiği ifade edildi.
Gelecek hafta, çarşamba gününde tüketici güven endeksi, perşembe günü TCMB PPK toplantı tutanakları ve cuma günü reel kesim güven endeksi ile kapasite kullanım oranı izlenecek.
