Türkiye Büyük Millet Meclisi ordusunun ikinci, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin ilk Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak, 12 Ocak 1876 tarihinde İstanbul Anadolu Kavağı’nda doğmuştur. Gerçek adı “Mustafa Fevzi” olan Çakmak, Topçu Albayı Ali Sırrı Bey’in oğludur. Genç yaşta askeri eğitime başlayan Fevzi Çakmak, 10 yaşında Selanik’te askeri ortaokulda eğitimine başlamış ve daha sonra 1887’de İstanbul’da Soğukçeşme Askeri Ortaokulu’na geçiş yapmıştır. Buradan mezun olduktan sonra 1890’da Kuleli Askeri Lisesi’ne devam etmiş ve 1893 yılında burayı ikincilikle bitirmiştir.
Fevzi Çakmak, ardından Kara Harp Okulu’na geçiş yapmış ve burada piyade subayı olarak eğitimini tamamlamıştır. Başarılı bir öğrenci olarak, kurmay sınıflara devam etme hakkı kazanmış ve Harp Akademisi’ne geçmiştir. 16 Mart 1897’de üsteğmen, 25 Aralık 1898’de ise kurmay yüzbaşı unvanıyla mezuniyetini tamamlayarak, Genelkurmay Başkanlığı Karargahı’na atanmıştır.
İzmir’in Yunan Ordusu Tarafından İşgaline Karşı Çıktı
Fevzi Çakmak, Genelkurmay Başkanlığı Karargahı’nda karargah subaylığı, Metroviçe Tümeni Karargah Subaylığı, Taşlıca Mutasarrıfı ve Komutanlığı, Mürettep Kosova Kolordusu Kurmay Başkanlığı, Mürettep Garp Ordusu Kurmay Başkanlığı, Nizamiye Yakova Tümen Komutanlığı ve Kosova Kuvayi Umumiyesi Kurmay Başkanlığı gibi birçok kritik görev üstlenmiştir. 22 Aralık 1914’te 5. Kolordu Komutanlığına atanan Çakmak, 2 Mart 1915’te mirliva unvanını almıştır. Birinci Dünya Savaşı’nda kolordusuyla Çanakkale savaşlarına katılmış, savaşın sonunda Atatürk’ün Anafartalar Grup Komutanlığı’ndan ayrılması üzerine vekaletini üstlenmiştir.
Daha sonra 2. Kafkas Kolordusu Komutanlığı ve 2. Ordu Komutanlığı görevlerinde bulunmuş, 28 Temmuz 1918’de korgeneralliğe terfi etmiştir. Mondoros Mütarekesi’nin imzalanmasının ardından 24 Aralık 1918’de Genelkurmay Başkanlığına atanmış, bu dönemde Mondoros Mütarekesi’nin tek taraflı uygulanmasına ve Yunan ordusunun İzmir’i işgal etmesine karşı çıkmıştır. Kendisi yürüttüğü diplomasi sayesinde Yunan devriyelerinin İzmir’e ayak basmasını engellemiştir. Ancak, İtilaf devletlerinin baskısından dolayı Genelkurmay Başkanlığından uzaklaştırılmasıyla Yunan üstlerine 15 Mayıs 1919’da İzmir’e çıkmıştır.
Milli Mücadele’ye Destek Verdi
Çakmak, önce 1. Ordu Komutanlığına ardından 3 Şubat 1920’de Harbiye Nazırlığına atanmıştır. Bu görevde, Milli Mücadeleye önemli katkılarda bulunarak İstanbul’dan Anadolu’ya birçok silah ve ceza gönderimi sağlamış, değerli komutanların Anadolu’ya geçişlerini kolaylaştırmıştır. İstanbul’un müttefik kuvvetlerce işgal edilmesi üzerine Harbiye Nazırlığından 21 Nisan 1920’de ayrılarak Anadolu’ya geçmiştir. Ankara hükümeti tarafından 3 Mayıs 1920’de Kozan Milletvekili olarak Milli Savunma Bakanlığına ve Bakanlar Kurulu Başkan Vekilliğine seçilmiştir.
Fevzi Çakmak’ın Anadolu’ya geçişi İstanbul hükümeti tarafından hoş karşılanmamış, 27 Mayıs 1920’de İstanbul 1. İdare-i Örfiye Divan-ı Harbi tarafından gıyaben askerlikten uzaklaştırılmış ve idam cezası verilmiştir. İkinci İnönü Zaferi’nin ardından 3 Nisan 1921’de TBMM tarafından orgeneralli
