Reklam Yasağı ve Medikal Estetik: Gerekler ve Adaletsizlikler
Tıp alanında uzun yıllardır uygulanan reklam yasağının günümüzde bir ihtiyaç olup olmadığı tartışmalı bir konu haline gelmiştir. Bu durum, özellikle de medikal estetik alanında çalışan hekimler ve ruhsatlı klinikler açısından önem kazanmaktadır. Sosyal medya platformları, özellikle Instagram ve TikTok, günümüzde bilgiye erişim açısından büyük bir öneme sahiptir. Ancak, burada dikkat edilmesi gereken husus, sağlık okuryazarlığı ile birlikte düzenleme eşitsizliği arasındaki bağlantıdır. Medikal estetik uygulamaları hakkında doğru bilgilere ulaşmak isteyen hastalar, çoğu zaman sahte bilgi ve yanıltıcı reklamlarla karşılaşabilmektedir.
Özellikle sosyal medya hesaplarında rastlanan ve “5 dakikada yüz gençleşmesi”, “iz kalmadan burun düzeltme” gibi birçok yanıltıcı iddia, bu sorunun ciddiyetini gözler önüne sermektedir. Bu tür içerikler, bilimsel bir temele dayanmamakla birlikte, yüksek oranda ilgi çekici olmaktadır. Daha da önemlisi, çoğu bu içerikleri üreten kişiler tıp alanında herhangi bir yetkinliğe sahip olmamakta, bu da hasta bilgisi üzerinde olumsuz etkiler yaratmaktadır. Sağlık personeli olmayan bireylerin hazırladığı içerikler, görünüşte profesyonel görünse de, hastaların gerçek bilgilere ulaşma hakkını kısıtlamaktadır.
Diğer bir sorun ise, Sağlık Bakanlığı tarafından onaylanan ruhsatlı kliniklerin ve tıp doktorlarının sosyal medya üzerinde yaptıkları bilgilendirmelerin yasaklanmasıdır. Hekimler, hastalarına yaptıkları işlemlerin birçoğunu anlatırken bile, “reklam” sayılacak şekilde kısıtlamalarla karşılaşmaktadır. Bu durum, ruhsatlı hekimlerin bilgi vermekte zorlanması anlamına gelirken, denetimsiz sosyal medya hesaplarının yaygın bir şekilde yanılgıya sebep olması da ciddi bir problem oluşturmaktadır. Hastalar, güvenilir bilgi ile yanılgıya düşüren bilgi arasında nasıl bir ayrım yapacaklarını bilememektedir.
Asıl sorun, bilgilerin kısıtlanması değil, kontrolsüz bilgilere alan açılmasıdır. Hekimlerin bilgilendirici görselleri paylaşması yasakken, sahte hesaplar tüm özgürlükleriyle dolaşabilmektedir. Güzellik merkezleri, “tıbbi işlem” etiketini kullanarak pazarlama yaparken, doktorlar bilimsel açıklama yapma fırsatından mahrum kalmaktadır. Bu durum, hem halk sağlığını tehdit etmekte hem de etik kurallara uyan sağlık kuruluşlarını zor durumda bırakmaktadır. Burada ise en önemli soru, bilgilendirme hakkının kimde olduğu meselesidir. Bilimsel sorumluluğu taşıyan hekimler mi, yoksa yalnızca iyi bir video ile dikkat çeken, ancak yetkinliği olmayan kişiler mi bilgi vermelidir?
Sağlık hizmetlerinin martketing diline hapsedilmesi doğru değildir. Ancak aynı zamanda bilgiyi tabu hale getirmek de yanlış bir yaklaşımdır. İnsanların sosyal medyada gördükleri içerikler aracılığıyla sağlık kararları vermeleri, yanlış bilgi ve abartılı vaatlerle dolu olması durumunda, hastayı olumsuz etkilemekte ve sektörü itibarsızlaştırmaktadır. Sonuç olarak, tıpta reklam yasağının uygulanması son derece önemlidir. Ancak mevcut haliyle bu yasa, adaletsizlik yaratmakta ve sağlık alanında bilgilendirme sürecini olumsuz etkilemektedir.
Bu bağlamda, ruhsatlı kliniklerin ve hekimlerin etik ve bilimsel çerçeveler içerisinde kamuoyunu bilgilendirme hakları tanınmalıdır. Bilgi kısıtlandıkça, bu boşluk yanıltıcı içerikler ile dolmakta ve gerçeği anlatmamaları durumunda sahte olanın gerçek olarak algılanması kaçınılmaz hale gelmektedir. Sağlıkta eşitlik; doğru bilgilendirme ile başlamalıdır ve bu bilginin kaynağı da hekim olmalıdır. Bu, hem hastaların güvenliğini sağlamakta hem de sağlık sektörünün itibarı açısından büyük bir önem arz etmektedir.
