Birleşmiş Milletler (BM) Cenevre Ofisi’nde gazetecilerle bir araya gelen Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, 2024 yılında sağlık alanında yaşanacak gelişmeler hakkında önemli değerlendirmelerde bulundu. Bu yıl, 9 ülkenin belirli hastalıklardan tamamen arındığını açıklayan Ghebreyesus, ayrıca Afrika’daki 17 ülkeye 12 milyon dozdan fazla sıtma aşısı ulaştığını ve 150 ülkede sigara kullanım oranının düştüğünü duyurdu.
Ghebreyesus, dünya genelindeki olumlu gelişmelere rağmen, bazı bölgelerde üzücü olayların yaşandığını da vurguladı. Özellikle Lübnan’da devam eden ateşkesin olumlu bir gelişme olduğunu ancak Gazze, Sudan ve Ukrayna’daki savaşların sona erme belirtisi göstermediğini ifade etti. Bu çatışmaların birçok kayba, yıkıma ve yerinden edilmelere yol açtığını, sağlık sisteminin de sıklıkla hedef alındığını belirtti. DSÖ kayıtlarına göre, sağlık hizmetlerinin bir yıl içinde 1370 kez saldırıya uğradığını; bu olaylar sonucunda 805 kişinin hayatını kaybettiğini, 1545 kişinin ise yaralandığını açıkladı.
Suriye’deki gelişmelere de değinen Ghebreyesus, Halep ve İdlib’de son iki haftada sağlık kurumlarının sıkışıklık yaşadığını ve ulaşılamaz hale gelen bazı sağlık hizmetlerinin askıya alındığını belirtti. Suriye’de yerinden edilmiş kişiler ile ülkeye geri dönenlerin sağlık hizmetlerine olan ihtiyacının, mevcut sağlık sistemine büyük bir yük getireceğinin altını çizdi. “Bir askeri harekattan önce dahi hastane ve sağlık tesislerinin üçte ikisi çalışamaz durumdaydı,” diye ekledi. Neredeyse 15 milyon insana, acil tıbbi müdahale, ameliyat, bulaşıcı olmayan hastalıklar, çocuk ve anne sağlığı, akıl ve ruh sağlığı gibi sağlık hizmetlerine ihtiyaç duyulduğunu ifade etti.
Ghebreyesus, DSÖ’nün son iki haftada 11 tır sağlık malzemesini bölgeye gönderdiğini de vurguladı. Gelecek günlerdeki ihtiyaçları karşılamak için harekete geçtiklerini belirterek, sağlık hizmetlerinin kesintiye uğramadan devam etmesini sağlamaya çalıştıklarını söyledi.
“Kovid-19’dan geçmiş zamanmış gibi söz edemeyiz”
Afrika’daki M çiçeği virüsünün küresel bir endişe kaynağı olduğunu belirten Ghebreyesus, Ruanda’da ortaya çıkan Marburg virüsünün kontrol altına alındığını ifade etti. Kuş gribi konusunda da dikkatli olunması gerektiğini vurgulayan Ghebreyesus, son bir yıl içinde kolera ölümlerinin %71, kızamık vakalarının ise %20 arttığını söyledi. Ayrıca, yetişkinlerde şeker hastalığı oranının 1990’dan beri 4 katına çıktığını da ekledi.
Ruanda’da iki hafta önce adı konmamış bir hastalıktan dolayı 416 vaka ve 31 ölüm kaydedildiğini bildiren Ghebreyesus, bu bölgede incelemelerin sürdüğünü dile getirdi. Kovid-19’un hala etkili olduğunu ve can almaya devam ettiğini belirten Ghebreyesus, “Kovid-19’dan geçmiş zamanmış gibi söz edemeyiz.” diyerek son bir yılda haftalık yaklaşık 1000, son beş yılda ise toplamda 7 milyon kişinin bu hastalık nedeniyle yaşamını yitirdiğini hatırlattı.
Yeni bir pandemiye dünya genelinde hazır olunduğunu ve aynı zamanda olunduğunu belirten Ghebreyesus, “Eğer yeni bir pandemi bugün ortaya çıksaydı, dünya 5 yıl önce Kovid-19’a zemin hazırlayan kırılganlıkların benzeriyle karşı karşıya kalırdı,” dedi. Kovid-19’un ardından, sağlık sistemlerinin güçlendirilmesi amacıyla Dünya Bankası ile DSÖ’nün Pandemi Fonu oluşturduğunu da belirtirken, yerel ilaç ve aşı üretimine önem verdiklerini vurguladı.
Son olarak, dünya nüfusunun yarısının temel sağlık
